Het effect van zuivere honing op wonden
Honing is een veelzijdig ingrediënt. Het dient als smaakmaker en als conserveermiddel, maar het wordt ook voor medische doeleinden gebruikt. In dit blog lees je daar meer over. We leggen de bacteriële en ontstekingsremmende eigenschappen van zuivere honing op wonden uit. Ook geven we inzicht in de merken waarbij zuivere honing aan de basis staat.
De lange geschiedenis van honing als middel voor wonden
Honing als middel voor wondverzorging kent een lange geschiedenis en gaat terug tot de oudheid. De Egyptenaren maakten al rond 2000 vóór Christus gebruik van honing om wonden te genezen. Ook de Grieken en de Romeinen maakten er verslag van. En Cleopatra smeerde haar gezicht in met honing tegen de rimpels. Dat de antibacteriële en ontstekingsremmende eigenschappen van honing de reden waren voor hun enthousiasme, konden ze nauwelijks weten. Het was effectief, daar ging het om.
Tijdens de middeleeuwen werd honing door veel kruidendokters gebruikt voor medische doeleinden. En in de 18e en 19e eeuw begonnen artsen in delen van Europa en Amerika honing te gebruiken voor de behandeling van wonden en brandwonden.
Maar in de 20e eeuw verdween honing op de achtergrond naarmate antibiotica op de markt kwam.
Eind 20ste eeuw daarentegen is de belangstelling weer flink toegenomen. Noem het gerust de herontdekking van honing. Dit komt mede doordat het gebruik van antibiotica bij chronische wonden steeds minder geschikt begint te raken. Mensen (of beter gezegd bacteriën) raken resistent voor de werking van antibiotica.
Resistentie tegen antibiotica
Dat zit zo. Bacteriën kunnen resistent (ongevoelig) worden tegen antibiotica als gevolg van natuurlijke selectie en evolutie. Wanneer antibiotica worden gebruikt om bacteriële infecties te behandelen, gaan sommige dood, maar bacteriën die al resistent zijn tegen het antibioticum overleven. Door vaak dezelfde antibiotica te slikken of door antibiotica te slikken wanneer het helemaal niet nodig is, is de kans groter op resistentie. Resistente bacteriën vermenigvuldigen zich en verspreiden hun genen, waardoor een populatie van resistente bacteriën ontstaat.
Die verspreiding gebeurt op allerlei manieren. Zoals door direct contact met dieren of via andere mensen bijvoorbeeld tijdens een ziekenhuisbezoek of op reis. En mogelijk zelfs via voedsel. Zo ontstaan bij steeds meer mensen resistente bacteriën.
Honing als alternatief voor antibiotica
Honing heeft een complexe samenstelling. Het bevat een combinatie van suikers, enzymen, organische zuren, polyfenolen en flavonoïden. Dat zorgt ervoor dat bacteriën zich moeilijk aanpassen aan al deze componenten in honing. Het voorkomt dat bacteriën resistentie ontwikkelen. Ook de lage wateractiviteit in honing is ongunstig voor bacteriën om te groeien en overleven.
De wetenschappelijke basis van zuivere honing
Laten we wat dieper ingaan op de wetenschap achter zuivere honing. In 1999, na jarenlang onderzoek aan de Wageningen Universiteit en Research Centre, zijn inzichten ontstaan over de invloed van honing op het wondgenezingsproces. De conclusie: Honing heeft antibacteriële en ontstekingsremmende eigenschappen.
Antibacteriële eigenschappen van honing
Wat maakt honing antibacterieel? Ten eerste zijn dat de natuurlijke suikers in honing (fructose, glucose, sucrose). Die houden de wond vochtig door wondvocht aan te trekken. Dit zorgt ervoor dat de wond sneller dichtgroeit.
Daarnaast bevat honing een antibacterieel enzym uit het speeksel van bijen. Via een proces waarbij waterstofperoxide vrijkomt, worden bacteriën gedood. Maar de herstellende wond blijft intact.
Daarnaast speelt de lage pH-waarde van honing een rol bij de antibacteriële werking. Door de inwerking van enzymen op de suikers in honing ontstaat een zuur milieu. Dit remt de groei van schadelijke bacteriën. Bacteriën overleven niet in een zuur milieu.
Allemaal eigenschappen die ervoor zorgen dat infecties worden voorkomen.
Ontstekingsremmende eigenschappen van honing
Honing heeft ook ontstekingsremmende eigenschappen die met name nuttig kunnen zijn bij de behandeling van chronische wonden. Bij het oplopen van een wond ontstaat een tijdelijke ontsteking. Dat is een natuurlijke reactie die je beschermt tegen infecties. Maar bij chronische wonden (doorligwonden, chirurgische wonden etc.) verdwijnt deze ontstekingsreactie niet. Dit komt door de vorming van zuurstofradicalen. Gelukkig is honing is rijk aan flavonoïden en polyfenolen. Dit zijn antioxidanten die de zuurstofradicalen opruimen. Dit wond komt dan alsnog tot rust.
Zuivere honing is geen honing uit de supermarkt
Nu is het niet zo dat je de honing op je brood smeert of in je thee, ook op je wonden zou moeten aanbrengen. Deze honing bevat te weinig enzymen om voor medische doeleinden te dienen. Er moet sprake zijn van onbewerkte, rauwe honing. Ook wel medicinale honing of zuivere honing genoemd (ondanks kleine subtiele verschillen).
Lees meer over zuivere honing in het interview met Tineke Creemers, die er onderzoek na deed: 5 vragen over zuivere (medicinale) honing.
Zuivere honing als basisingrediënt in onze producten
In onze webshop vind je merken waarbij zuivere honing, afkomstig van vitale bijenvolken, het belangrijkste ingrediënt vormt. Deze merken bieden oplossingen voor huidaandoeningen waarbij oppervlakkige wondjes ontstaan. Ze geven antibacteriële bescherming en brengen de huid tot rust.
DerMel: Een breed inzetbare huidzalf voor allerlei soorten oppervlakkige wondjes op het lichaam. Zoals een geïrriteerde en/of droge huid, oppervlakkige (geïnfecteerde) wondjes, schaafwonden, wondjes door krabben, hiel- en vingerkloven, smetplekken en luieruitslag.
AnaMel: Wordt gebruikt bij anale klachten zoals anale jeuk, wondjes, aambeien en andere ongemakken tussen de billen.
NasuMel: Voor een droge of geïrriteerde neus. Ook bij wondjes in de neus of veel bloedneuzen kan deze neuszalf goed helpen. De zalf brengt de huid (en het neusslijmvlies) tot rust en verzacht.
