Psoriasis: Herken de vormen en de symptomen
Naar schatting 300.000 mensen in Nederland hebben last van een vorm van psoriasis. Het is een aandoening die de kwaliteit van leven sterk kan verstoren. Dit informatieve blog is geschreven voor mensen die meer willen weten over deze huidaandoening. We bespreken de verschillende vormen van psoriasis en de symptomen die horen bij elke vorm.
Inhoudsopgave
- Wat is psoriasis
- Wie zijn er gevoelig voor psoriasis?
- Hoe ontstaat psoriasis?
- Waarom krijg je last van psoriasis?
- Welke verschillende soorten psoriasis bestaan er?
- Wat kun je doen tegen psoriasis?
- FAQ
Wat is psoriasis?
Psoriasis is een veelvoorkomende, niet-besmettelijke, chronische huidaandoening. De ziekte wordt veroorzaakt door een versnelde productie van huidcellen. Deze huidcellen vermenigvuldigen zich zo snel dat de celdeling bij psoriasis ongeveer 7 tot 10 keer sneller is dan bij normale celdeling. Deze cellen zorgen voor ophoping (verdikking) op het huidoppervlak.
De huidziekte herken je door rode, vaak samenvloeiende plekken die bedekt zijn met dikke schubachtige witte of zilverachtige schilfers (cel ophoping van dode huidcellen) en kunnen jeuken.
Wie zijn er gevoelig voor psoriasis?
Psoriasis kan bij iedereen voorkomen, ongeacht geslacht of huidskleur. Mannen en vrouwen zijn er even vatbaar voor. Hoewel het bij mensen van elke huidskleur kan optreden, verschilt de mate per etniciteit.
Vaak worden bij psoriasis de huidafwijkingen voor het eerst zichtbaar rond de puberteit, maar het kan op elke leeftijd beginnen, van 1 maand tot ver boven de 80 jaar.
Hoe ontstaat psoriasis?
Psoriasis ontstaat door een combinatie van genetische aanleg, een overactief immuunsysteem en omgevingsfactoren die samen zorgen voor een abnormaal snelle huidcelvernieuwing en ontsteking. Dit resulteert in de kenmerkende symptomen van psoriasis, zoals schilferige, rode vlekken op de huid. We leggen hieronder uit, welke factoren een rol spelen.
Versnelde celgroei
Bij psoriasis verloopt de cel vernieuwing veel sneller dan normaal. Gezonde huidcellen hebben ongeveer 30 dagen nodig om het huidoppervlak te bereiken, maar bij psoriasis kan dit in slechts enkele dagen gebeuren.
Door de versnelde cyclus krijgen de huidcellen niet de tijd om volledig te rijpen, en worden ze als onvolwassen cellen aan het huidoppervlak afgezet.
Ontstekingsreactie
Psoriasis wordt vaak gelinked aan een overactief immuunsysteem, waarbij T-cellen (een type witte bloedcellen) de huidcellen ten onrechte aanvallen. Dit leidt tot ontsteking en de versnelde celdeling.
Genetische- en omgevingsfactoren
Er is een sterk genetische component bij psoriasis. Personen met een familiegeschiedenis van de aandoening hebben een verhoogd risico. Genetische factoren beïnvloeden hoe het immuunsysteem reageert op triggers.
Factoren zoals emotionele stress, infecties (zoals keelontsteking door streptokokken), bepaalde medicatie en letsel aan de huid kunnen de symptomen verergeren of een psoriasis-uitbraak uitlokken (NVDV).
Welke verschillende soorten psoriasis bestaan er?
Er bestaan meerdere soorten psoriasis. Welke vormen dat zijn en welke symptomen daar bij horen zetten we voor je op een rij. Sommige soorten kunnen in combinatie met een andere soort voorkomen.
Psoriasis vulgaris
Deze soort wordt ook wel ‘plaque psoriasis’ genoemd. Het is verreweg de meest voorkomende soort. Maar liefst 80 tot 90 procent van de psoriasispatiënten heeft ermee te maken.
De plekken of vlekjes komen vooral voor op de strekzijde van ellebogen, knieën en op de rug boven de billen. Soms zelfs op de geslachtsdelen. Daarnaast ook op het hoofd (achter je oren en je haargrens) en je nagels. Je zult psoriasis vulgaris minder snel in je gezicht aantreffen.
Bron: Huidziekten.nl
De symptomen waar je psoriasis vulgaris aan herkent zijn:
- Rode plekken (duidelijk omrand)
- Grove, zilverachtige schilfers
- Plekken zijn van verschillende omvang
- Plekken lijken ‘op de huid’ te liggen
- Jeuk en soms pijn
De symptomen doen een beetje denken aan de verschijnselen van eczeem.
Psoriasis vulgaris kan bij iedereen voorkomen. Er is geen groep mensen die er extra veel last van lijkt te hebben.
Psoriasis guttate
Deze vorm komt veel voor bij kinderen en jongvolwassenen en wordt meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie zoals streptokokken. Je herkent het aan de kleine, druppelvormige vlekjes op de romp, armen, benen en hoofdhuid.
Dit zijn de symptomen van psoriasis guttate:
- Kleine ronde tot ovale rood schilferende bultjes of vlekjes
- Op de romp en ledematen
- De plekken geven soms jeukklachten, maar doen geen pijn
Psoriasis capitis
Bij deze vorm van psoriasis ontstaan er plekken op de behaarde hoofdhuid, vooral langs de haargrens van het voorhoofd en achter de oren. Psoriasis op de hoofdhuid veroorzaakt veel jeuk en vooral veel schilfers.
Maar verwar deze vorm niet met seborroïsch eczeem, dat ook op de hoofdhuid voorkomt. De symptomen lijken enigszins op elkaar.
De symptomen waaraan je deze vorm van psoriasis herkent zijn:
- Droogheid
- Schilfering die lijkt op roos
- Jeuk, branderigheid of ongemak
- Verheven roodachtige vlekken
- Zilverachtige schilfers
- Bloedingen of tijdelijk haarverlies door het krabben of verwijderen van de vlekken op de hoofdhuid
Psoriasis inversa
Bij psoriasis inversa zitten de plekken in de lichaamsplooien (oksels, liezen, schaamstreek, rondom de anus, bilspleet). Deze vorm wordt nogal eens verward met smetplekken. Dat komt vooral ook omdat smetplekken zich op vergelijkbare plekken bevinden (lichaamsplooien) en er qua uiterlijke verschijnselen vergelijkbaar uitzien.
Bron: Huidarts.com
De symptomen waaraan je deze soort aan herkent, zijn:
- Zalmroze tot donkerrode plekken (duidelijk omrand)
- De plekken glanzen vaak
- Meestal géén schilfering of verdikking
- Jeuk
- Soms kunnen er pijnlijke wondjes ontstaan
Psoriasis unguum (psoriasis aan de nagels)
Bij deze psoriasissoort, die effect heeft op de nagels van de handen en voeten, zien we putjes, geelbruine verkleuring en loslating met verdikking van de nagel zelf. De vingernagels worden vaker aangetast dan de teennagels. Of dezelfde processen deze psoriasissoort veroorzaken als bij de huidpsoriasis is onduidelijk, maar daar wordt wel vanuit gegaan.
Minimaal de helft van alle patiënten met psoriasis heeft ook afwijkingen aan de nagels en dus te maken met de unguumsoort. Bij psoriasis met gewrichtsklachten (psoriasis artritis) komen afwijkingen aan de nagels zelfs bij 85% van de gevallen voor. Slechts 5 procent van de mensen met nagelpsoriasis hebben daarnaast geen klachten aan de huid of gewrichten.
De symptomen van psoriasis aan de nagels zijn de volgende:
- verdikking van de nagel
- loslating aan de top
- bruine verkleuringen
- putjes in de nagelplaat
- puskoppen in de nagelplaat
- splinterbloedinkjes (kleine bloedingen in de haarvaten onder de nagel)
- nagelomloop (ontsteking aan de nagelriem)
Psoriasis artritis
Deze soort wordt ook wel simpelweg uitgelegd als psoriasis reuma. Maar wat heeft reuma met psoriasis te maken? Bij psoriasis reuma heb je naast typische symptomen van psoriasis ook te maken met ontstekingen aan de gewrichten. Ook kun je last krijgen van pijnlijke peesontstekingen. Ongeveer 30 procent van alle patiënten met psoriasis heeft ook last van psoriasis reuma.
Symptomen van reuma psoriasis:
- Rode, schilferige huid
- Ontstekingen aan gewrichten (kan in principe elk gewricht zijn)
- In sommige gevallen ook pijnlijke peesaanhechtingen of rugpijn
- Loszittende huidvellen die jeuken
- Brokkelige en verdikte nagels met putjes (psoriasis unguum)
Psoriasis pustulosa
Dit is een zeldzame soort (slechts 3 procent van de psoriasispatiënten heeft er last van), maar ook zeer ernstig.
De symptomen van psoriasis pustulosa.
- 'pustels': gele en geelgroene puistjes gevuld met pus
- Vooral zichtbaar in de handpalmen en aan de vingers. Soms aan de voetzolen en tenen.
Bron: Huidziekten.nl
Een variant hierop is de psoriasis pustulosa generalisata (Ziekte van von Zumbusch). De aandoening breidt zich bij deze variant uit naar het hele lichaam. Deze zeer ernstige vorm van psoriasis gaat gepaard met hoge koorts. Ziekenhuisopname is dan nodig.
Wat kun je doen tegen psoriasis?
Er bestaan behandelingen tegen psoriasis die gericht zijn op symptoombestrijding. De huisarts kan je hierover informeren en een diagnose stellen. Indien nodig, kan de huisarts je doorverwijzen naar een dermatoloog.
De behandeling van psoriasis hangt af van de ernst van de aandoening, het type psoriasis en hoe je reageert op therapieën. De meeste behandelingen richten zich op het verminderen van ontstekingen, het vertragen van de groei van huidcellen en het verwijderen van schilfers. Voorbeelden van behandelingen zijn corticosteroïden of andere medicatie.
Verzorging van de huid bij psoriasis
Een goede huidverzorging is belangrijk als je psoriasis hebt. Je kunt de aandoening niet verhelpen met huidverzorgingsproducten, maar je kunt wél veel doen om klachten te verlichten en je huid zo comfortabel mogelijk te houden.
DerMel is een zachte, verzorgende zalf met enzymrijke honing. De zalf ondersteunt het herstel van de huid bij oppervlakkige wondjes of kloofjes (bijvoorbeeld door het krabben) en verlicht jeuk en roodheid. Zo helpt DerMel de huid tot rust te brengen.
[products=blog_dermel]
Bij ernstigere vormen van psoriasis kan DermaSilk verbandkleding een waardevolle aanvulling zijn op je behandeling. Deze speciale kleding, gemaakt van 96% natuurzijde en 4% elastaan, verlicht jeuk en vermindert irritatie. Daarnaast helpt de stof om je huid hygiënisch te houden, door de antibacteriële bescherming. Je kunt de kleding dragen onder je normale kleding.
Veelgestelde vragen
Hoe weet je of je psoriasis hebt?
Beginnende psoriasis herkennen kan lastig zijn. De symptomen kunnen subtiel zijn en variëren. Enkele tekenen die kunnen wijzen op het beginstadium van psoriasis zijn kleine schilferende plekken en een droge huid die maar niet wil verbeteren.
Vermoed je dat je psoriasis hebt? Dan is het belangrijk om een arts te raadplegen. Die stelt een definitieve diagnose en behandeling voor. De diagnose wordt vaak gesteld op basis van de zichtbare symptomen op de huid. Soms kan een huidbiopsie nodig zijn om zekerheid te verkrijgen.
Is psoriasis te genezen?
Er zijn tot nu toe geen behandelingen die psoriasis genezen. Men kan alleen de klachten bestrijden, waardoor mensen met deze aandoening een normaal leven kunnen leiden. Door de behandeling kan men zelfs lange tijd geen last hebben; de psoriasis zelf zal onderdrukt zijn, maar niet verdwijnen. De klachten kunnen altijd weer oplaaien. Gelukkig zijn er veel behandelingen die goed werken tegen de verschijnselen van psoriasis. De werking van de verschillende behandelingsmethoden berust op remming van de te snel delende cellen in de opperhuid en op onderdrukking van de ontstekingsreactie in de huid. Je kan ook zelf het een en ander doen om verergering te voorkómen, bijvoorbeeld door je huid goed in te smeren en vet te houden" (NVDV). Bijvoorbeeld met DerMel. Of draag DermaSilk verbandkleding om je klachten te verlichten.
Is psoriasis besmettelijk?
Nee, psoriasis is niet besmettelijk. Je kunt de huidaandoening niet van een ander krijgen en er een ander ook niet mee besmetten. Psoriasis is geen infectieziekte die wordt veroorzaakt door bacteriën, virussen, schimmels of parasieten. Het is een chronische auto-immuunziekte waarbij de huid sneller vernieuwt dan normaal, wat rode, schilferige plekken veroorzaakt. Het wordt mede veroorzaakt door erfelijke aanleg, in combinatie met omgevingsfactoren.
Is psoriasis erfelijk?
"Psoriasis komt in sommige families betrekkelijk vaak voor. Dat wijst op erfelijke aanleg. Dat psoriasis deels een erfelijke ziekte is staat wel vast. Er zijn meer dan 10 verschillende stukjes DNA (genen) bij betrokken, maar er zijn er waarschijnlijk nog meer die nog niet zijn ontdekt. In hoeverre omgevingsfactoren daar ook een rol bij spelen, is nog onduidelijk. Bij familieleden in de eerste graad (ouders, kinderen, broers, zusters) en de tweede graad (ooms, tantes, neven, nichten) van mensen met psoriasis komt de aandoening vaker voor dan bij mensen zonder psoriasis. Wanneer een van de ouders psoriasis heeft, is de kans voor een kind om ook psoriasis te krijgen 15%. Hebben deze ouders al een kind met psoriasis dan is de kans op een volgend kind met psoriasis iets groter. Wanneer beide ouders psoriasis hebben, is de kans 50% (NVDV).
Heeft de zon invloed op psoriasis?
"Waar weinig zon is, komt psoriasis meer voor. In landen die verder verwijderd zijn van de evenaar komt psoriasis vaker voor dan in landen die daar dichtbij liggen. Zonlicht heeft een ontstekingsremmend effect op de huid waardoor psoriasis vaak verbetert. Ongeveer tweederde van alle mensen bij wie de diagnose psoriasis wordt gesteld, komt voor het eerst bij een arts in de winter of het voorjaar. Mensen met psoriasis kijken met gemengde gevoelens uit naar de zomer. De zon heeft een weldadig effect op de psoriasisplekken, omdat het de afweer, en daarmee de ontstekingscellen, in de huid remt. Ze kunnen zelfs geheel verdwijnen, maar het betekent wel dat je zo aan iedereen moet tonen dat je psoriasis hebt.
Pas wel op dat de huid niet verbrandt, want daardoor kunnen weer nieuwe psoriasisplekken ontstaan. Geniet dus verstandig van de zon: vermijd felle zon en bescherm de huid tegen verbranden met een goede zonnebrandcrème (ook wel antizonnebrandcrème of zonnemelk) met een hoge beschermingsfactor (SPF). Een te lange en te intensieve blootstelling van de huid aan de zon verhoogt op termijn de kans op schade aan de huid door uv-straling. Hierdoor kan op den duur huidkanker ontstaan. Voor mensen met een gevoelige huid (dat zijn meestal mensen met een lichte huid) zijn speciale zonproducten verkrijgbaar" (NVDV).
