30 Sep 2025

Wat is TSW (Topical Steroid Withdrawal)?

TSW staat voor Topical Steroid Withdrawal. Dit syndroom kan ontstaan bij mensen die opeens volledig stoppen met topicale corticosteroïden, óf deze op de verkeerde manier gebruiken. Topicale corticosteroïden zijn ontstekingsremmende hormoonzalven, -crèmes of -lotions tegen bijvoorbeeld eczeem en psoriasis. TSW kan zich uiten in lichte en ernstige klachten, en is in potentie zelfs levensbedreigend.

TSW wordt ook weleens ‘Topical Steroid Addiction’ of 'Red Skin Syndrome (RSS)' genoemd. Er is geen letterlijke vertaling van dit verschijnsel in het Nederlands. In onze taal zouden we iets zeggen als ‘ontwenning van hormoonzalf’ of 'hormoonzalfafhankelijkheid'.

In 1968 werd er voor het eerst over TSW geschreven in de medische wetenschap. Het syndroom bestaat dus al heel lang, maar staat de laatste tijd weer in de schijnwerpers. Met name onder invloed van social media, waardoor er veel verkeerde informatie en mythes zijn ontstaan. Daarom pluizen wij het onderwerp hieronder voor je uit. Zodat je feit van fictie kunt onderscheiden, kunt bepalen of jij ermee te maken hebt, en wat je ertegen kunt doen.

topical steroid withdrawal

Symptomen van TSW

Hoe weet je of je TSW hebt? Het syndroom uit zich op verschillende manieren. De symptomen lijken op de huidaandoening waartegen de topicale corticosteroïden gebruikt worden.

Gebruik je hormoonzalf tegen eczeem, in welke vorm dan ook? Dan heeft TSW de volgende verschijnselen:

Rode huid
Brandend gevoel
Jeuk
Oedeem (vochtophopingen, waardoor je huid op spanning komt en zwelt)

Gebruik je het tegen acne-achtige aandoeningen of rosacea? Dan kunnen de klachten die hierbij horen door TSW (ernstig) verergeren. Het gaat dan om deze verschijnselen:

Roodheid
Rode bultjes
Rode puistjes
Zichtbare bloedvaatjes
Brandend/stekend gevoel
Zwellingen

Wanneer je lang met TSW rondloopt, loop je ook grotere risico’s. Want door jeuk kun je vaak krabben. Omdat je daarmee je huid telkens weer beschadigt, kun je een zogenaamde ‘superinfectie’ krijgen. Die kan weer bloedvergiftiging veroorzaken, mogelijk levensbedreigend. Let daarom op alarmsignalen als koorts, snelle hartslag en ademhaling, en koude rillingen.

Kortom: het is enorm belangrijk dat je TSW voorkomt, en anders zo snel mogelijk behandelt.

Hoe krijg je Topical Steroid Withdrawal?

TSW ontstaat op 2 manieren:

Wanneer je plotseling volledig stopt met topicale corticosteroïden (hormoonzalf)
Wanneer je topicale corticosteroïden onjuist gebruikt

Topicale corticosteroïden kunnen goed werken bij huidziektes als eczeem of rosacea. Maar ze zijn tegelijkertijd vervelend en ingewikkeld in gebruik. Want je moet iedere dag de hormoonzalven smeren, en dat kost veel tijd. Bovendien zijn de zalven vaak dik, vettig en plakkerig. Daarom willem veel mensen er ook zo snel mogelijk mee stoppen. Begrijpelijk, maar risicovol als je dit niet langzaam en gecontroleerd doet. (Er zijn overigens óók crèmes en lotions met een hoge dosis steroïden, die níet vet zijn en wél snel intrekken. Je kunt dus aan je arts vragen of die ook voor jou beschikbaar zijn.)

Omdat het gebruik van hormoonzalf ingewikkeld is, is het belangrijk dat je (meerdere keren) goede uitleg krijgt hierover. Helaas gebeurt dat niet altijd, onder andere omdat medici hier (te) weinig tijd voor krijgen. Als jij niet goed weet hoe topicale corticosteroïden werken, kan TSW ontstaan.

Tot slot is toenemende angst voor producten met hormonen de oorzaak voor meer gevallen van TSW. Op internet wordt er vaak fel campagne tegen gevoerd. Met name door zogenaamde ‘influencers’ op social media. Die waarschuwen dan bijvoorbeeld tegen allerlei bijwerkingen. Of voor verslaving aan hormoonzalf. Hoewel ieder medicijn bijwerkingen kan hebben, hoef je hier bij topicale corticosteroïden niet bang voor te zijn bij juist gebruik. En hormoonzalfverslaving? Die komt eigenlijk niet voor wanneer je zorgvuldig op- en afbouwt.

Kijk ook eens op eczeemwijzer.nl; daarop vind je veel goede informatie hierover, inclusief voorbeelden van afbouwschema’s! Belangrijk is wel dat je nooit afbouwt zonder overleg met je arts.

Bekijk ook deze korte video (3:00) waarin het bovenstaande op een heldere, visuele manier wordt uitgelegd.

Hoe lang duurt TSW?

Deze vraag is lastig te beantwoorden. De duur van de klachten die bij TSW horen, hangt namelijk sterk af van hoe lang je de hormoonzalf gebruikte, en hoe vaak. Over het algemeen geldt: hoe langer het gebruik, hoe langer je last kunt hebben van TSW.

Veel belangrijker is dat je TSW voorkomt.

topical steroid withdrawal

Behandeling van TSW

Er is geen eenvoudige (thuis)behandeling voor TSW. Als je denkt dat je te maken hebt met dit syndroom, is het allereerst van belang om hulp te zoeken. Ga naar je huisarts, bijvoorbeeld. Alleen gediplomeerde artsen kunnen de juiste behandeling bepalen.

Zij zullen waarschijnlijk voorstellen weer met hormoonzalf te starten. Dit is eigenlijk de enige ‘behandeling’ die werkt tegen TSW. (Het is om deze reden dat veel mensen de indruk krijgen ‘verslaafd’ te zijn aan hormoonzalf.) Nadat je huid weer tot rust is gekomen, kun je eventueel het gebruik van de zalf langzaam afbouwen. Doe dit altijd in overleg met een arts.

Maar nogmaals: het is veel belangrijker dat je TSW voorkomt.

Hoe kun je TSW voorkomen?

TSW voorkom je door topicale corticosteroïden langzaam af te bouwen. Dus stop niet plotseling, en stop alléén in goed overleg met artsen. Stel samen eerst goed vast of je baat hebt bij de middelen, en of stoppen wel verstandig is. Maak vervolgens in overleg een doordacht afbouwschema, en houd je hieraan.

Daarnaast voorkom je Topical Steroid Withdrawal door hormoonzalven op de juiste manier te gebruiken. Zorg dat je hiervoor (meerdere keren) duidelijke uitleg krijgt. Als iets onduidelijk is, stel vragen. Vraag net zo lang door, totdat je zeker weet dat je het snapt.

Laat je ook uitsluitend adviseren en instrueren door gediplomeerde artsen. Luister niet naar mensen op social media en weblogs, of ze nu positief of negatief zijn over topicale corticosteroïden. Ook al lijken ze nog zo ervaringsdeskundig, hun ‘succesverhaal’ kan domweg onwaar zijn, of een uitzondering op de regel.

Veelgestelde vragen

Bestaat TSW echt?

Ja, TSW bestaat echt. Ook al wordt online weleens anders beweerd, Topical Steroid Withdrawal is absoluut geen mythe, en kan zelfs levensbedreigend zijn. Dus gebruik je topicale corticosteroïden (hormoonzalven) en wil je hier vanaf? Doe dit alléén in overleg met een medisch specialist, en bouw dan langzaam en gecontroleerd af.

Hoeveel mensen krijgen TSW?

Aantallen zijn moeilijk te geven. Wel zijn er in Nederland relatief weinig mensen met Topical Steroid Withdrawal. Dit komt doordat hormoonzalven bij ons niet zomaar gekocht kunnen worden bij een apotheek; je hebt in Nederland een voorschrift van een arts nodig.

Maar van de mensen die plotseling volledig stoppen met hormoonzalven, zijn er veel die te maken krijgen met TSW.

Bestaan er succesverhalen over TSW?

De vraag is wat je verstaat onder een ‘succesverhaal’ als het gaat om TSW. Op internet zijn er mensen die beweren ‘genezen’ te zijn, na de ‘hel’ van TSW. Maar deze verhalen zijn heel onbetrouwbaar, en geen enkele garantie dat het bij jou hetzelfde gaat.

Nogmaals: stop alléén met hormoonzalven in overleg met een medisch specialist, en bouw dan langzaam en gecontroleerd af. Alleen zo kun je TSW voorkomen.

Kun je verslaafd raken aan topicale corticosteroïden?

Het onderzoek hiernaar is nog beperkt. Tot nu toe zijn er alleen aanwijzingen dat ontwenningsverschijnselen mogelijk zijn, maar dan wel pas na lang en heel intensief smeren van hormoonzalven. Als je plotseling helemaal stopt met smeren, kun je dan last krijgen van ernstige symptomen die horen bij een huidaandoening als eczeem of psoriasis. Daar kom je eigenlijk alleen vanaf door weer te gaan smeren met topicale corticosteroïden. Experts spreken niet zozeer van ‘verslaving’, als wel van een vicieuze cirkel.